Ανταπόκριση 24, Corrispondenza 24

Στο Chiostro del Bramante, στα μικρά καθίσματα που φτιάχνουν οι εσοχές από τις κολώνες. Έκθεση Μιρό, ήρθα μα δεν μπήκα, γράφω ξέροντας πως κινδυνεύω να σ΄ εκνευρίσω. Μαλακός πυρετός εδώ και τρεις μέρες, ο λαιμός καίει, αλλά «έπρεπε» προχθές να κάνω πρόβα, στον Τίβερη -α!- και να ‘ρθω κι εδώ σήμερα γιατί κανονικά η έκθεση αύριο τελείωνε. Αλλά δεν τελειώνει, παρατείνεται, παρατείνομαι κι εγώ μέχρι να βρεθεί καλύτερος χρόνος. Ίσως έρθουμε με τα παιδιά, με το Θοδωρή, καλύτερα.

Άκου τώρα: από τους 17 νεκρούς του σεισμού εδώ, στην Εμίλια Ρομάνα, οι 7 σκοτώθηκαν μετά, στη δουλειά. Κατέρρευσαν τα εργοστάσια, είχαν πάει για να δουλέψουν, γιατί αν δεν πήγαιναν τους είπαν ότι θα χάσουν τη δουλειά τους. Πού να το χωρέσεις τώρα ετούτο; Πώς να το πεις;  Οι δήμαρχοι δε της περιοχής ζητούν να εξαιρεθούν οι περιοχές τους από το επιβαλλόμενο πρόγραμμα λιτότητας, για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την τραγικά κατάσταση και τη διάλυση μιας πολύ σημαντικής βιομηχανικής ζώνης της Ιταλίας. Ζητούν; παρακαλούν; εκλιπαρούν, μήπως; Ποιους; Τους εκπροσώπους της πολιτικής, της ηθικής ή μήπως της πολιτισμένης Ευρώπης;

Τα σύννεφα πετούν γρήγορα, γρήγορα οι νεκροί θα ζητήσουν το λόγο. Την περασμένη Κυριακή, στο Teatro Valle, είχε οργανωθεί από την European Alternatives -οργάνωση με αίτημα να γίνει η τέχνη κοινό/δωρεάν αγαθό στην Ευρώπη- διήμερο φόρουμ (για να δεις πώς έχει οργανωθεί το σύστημα, εκεί που πας να ελπίσεις). Κάποιοι εκπρόσωποι τους μιλούν σα δικηγόροι ή πλασιέ, μ’ αυτό το ευγενικό, άδειο χαμόγελο σε κοιτούν και σε υπολογίζουν (με το ίδιο άδειο/ευγενικό χαμόγελο παραγγέλνουν τζιν τόνικ στο καφέ απέναντι). «Είσαι από την Ελλάδα; Ωραία, χρειαζόμαστε ανθρώπους από την Ελλάδα.» Δε μιλώ, περιμένω. Μέσα στο θέατρο, μια ωραία στιγμή, ένα δίκτυο στη Ρώμη που λέγεται Στάλκερ έχει συγκεντρώσει φωνές/ιστορίες τυνήσιων μεταναστών στην Λαμπεντούζα. Ηθοποιοί από το Βάλλε τις διαβάζουν. Τελειώνει συγκινητικά, τα φώτα ανάβουν, οι υπεύθυνοι της «Εναλλακτικής Ευρώπης» παίρνουν το μικρόφωνο για το επόμενο θέμα, αλλά μια γυναίκα, Τυνήσια, που την ιστορία της διάβασε η Λάουρα, σηκώνεται, μιλά δυνατά και κλαίει, ζητά το παιδί της, όπως στην ιστορία της, έφτασε μέχρι τη Λαμπεντούζα της είπαν, και μετά χάθηκε. Πού είναι το παιδί της; ρωτά συνέχεια. Είναι ζωντανό ή νεκρό; Μια κοπέλα δίπλα της μεταφράζει, ένας νεαρός άντρας επίσης ρωτάέντονα, στη γλώσσα του, μοιάζουν οικογένεια ή γνωστοί. Ο υπεύθυνος με το άδειο χαμόγελο έχει ανέβει στη σκηνή, λέει πως ελπίζει να δοθεί ανακούφιση στις οικογένειες που υποφέρουν αλλά τώρα «δυστυχώς» πρέπει να συνεχιστεί η εκδήλωση, μαζί μας έχουμε δυο πολύ σημαντικούς επιστήμονες, που έχουν έρθει από- η γυναίκα εξακολουθεί να μιλά και να κλαίει, βγάζει τη φωτογραφία του γιου της και την κρατά δίπλα της και τη δείχνει, μετά βγάζει κι άλλες φωτογραφίες αγνοούμενων/νεκρών, τις απλώνει στον κεντρικό διάδρομο του θεάτρου, ο πολύ σημαντικός επιστήμονας μιλά χωρίς να τον σταματά τίποτα, για το global structure και πώς θα το ανατρέψουμε, με ύφος περισπούδαστο και σοβαρό, ανεπηρέαστος, όπως και οι διοργανωτές, στην αίθουσα έχουμε μείνει δέκα άτομα που κοιτάμε τη γυναίκα να απλώνει όλο και περισσότερες φωτογραφίες στο πάτωμα. Ξέρω ότι η Λαμπεντούζα δεν είναι απλή ιστορία, ότι υπάρχουν πολλές σκοπιμότητες, αλλά το γεγονός ότι μια πρωτοβουλία «Ευρωπαϊκών Εναλλακτικών» (που χρηματοδοτείται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, χα!) συνεχίζει το πρόγραμμά της ενώ μια γυναίκα μπροστά της γονατίζει κι απλώνει φωτογραφίες ανθρώπων χαμένων στα πόδια μας, αυτό πώς να το πεις; σε ποιον απ΄ όλους τους ευρωπαϊκούς πολιτισμούς να το χωρέσεις; Κλαίω, φωτογραφίζω. Θα έπρεπε να πω «βουλώστε το. ντραπείτε». Αντ’ αυτού βγαίνω έξω, όπως σχεδόν κι όλοι οι άλλοι. Ίσως είναι καλύτερα έτσι.

Ιωάννα, Ρώμη, 9 Ιουνίου

φωτό: τα μικρά καθίσματα, γραμμή για τους σεισμόπληκτους στη Republica, η γυναίκα με τις φωτογραφίες