Ξεκινήσαμε από την «Όχθη των Ελλήνων»,
στην πρώτη παράσταση της Ιεράς Οδού 2» στη Ρώμη (29/6), με τον υπότιτλο «Το
ποτάμι». Δουλέψαμε ένα μήνα με έλληνες και ιταλούς, υπό την αιγίδα της ελληνικής πρεσβείας και κοινότητας της Ρώμης, και φτάσαμε εδώ. Η περιοχή ορίζεται από τον Τίβερη, το Καπιτώλιο και το Παλατίνο. Στο
Καπιτώλιο αυτοπυρπολήθηκε ο Ντομένικο, («Νοσταλγία»/Ταρκόφσκι), λέγοντας ότι ο
κόσμος είναι ριζικά λάθος. Πριν συμβεί αυτό, είχε γράψει στον τοίχο του σπιτιού
του 1+1=1. Από κει πήραμε το όνομά μας, Ομάδα Ίσον Ένα. Ο Ντομένικο μιλάει για
την αγάπη.
Στο
Παλατίνο, τον άλλο λόφο της πόλης, ο αρκάδας βασιλιάς Εύανδρος υποδέχτηκε τον
Αινεία, όταν ήρθε από την Τροία. Εσείς από πού ήρθατε σήμερα; Αυτή είναι πάντα η
πρώτη ερώτηση της «Ιεράς Οδού 2». Λίγο πιο κάτω, γύρω από τις παλιές
ελληνικές εκκλησίες και το μεγάλο λιμάνι, ο «Επιτάφιος» του Θουκυδίδη αναμετρήθηκε με σύγχρονα κείμενα
εφημερίδων. Και κοντά στο ποτάμι, το «Επέστρεφε» του Καβάφη με τη «Μήδεια».
Η παράσταση ξεναγεί σε τόπους και
κείμενα, προσπαθώντας επίμονα να «συν-κινήσει». Η δεύτερη
παράσταση (30/6) είχε το συνοδευτικό «πώς;», και φιλοξενήθηκε/συνδιοργανώθηκε με το Teatro Valle Occupato. Τέσσερις μέρες στο θέατρο,
δουλεύαμε πάνω στην ιδέα του (αρχαίου) θεάτρου ως δημοκρατικού /διαλεκτικού
εργαλείου και θεσμού. Όλοι οι άνθρωποι που συμμετείχαν στο σεμινάριο
αποτέλεσαν, μαζί με τους συντελεστές της Ομάδας Ίσον Ένα, ένα πραγματικά πολύ
μεγάλο χορό, μια «πόλη», με πολύ δυνατή και καθαρή φωνή κι επιθυμία.
Σε μια εσοχή του δρόμου δοκιμάσαμε τα
βήματα για τον Αγγελιαφόρο των «Περσών». Έξω από το Παλάτσο Φαρνέζε (τώρα
γαλλική πρεσβεία), με την πρόσοψη του Μικελάντζελο, είπαμε τους πρώτους στίχους
της τροφού από τη «Μήδεια»: μακάρι να μην είχε ποτέ φτερουγίσει η Αργώ. Οι
πολλαπλές φωνές δημιούργησαν αντηχήσεις στα αναγεννησιακά κτίρια, η πλατεία
άρχισε να αντιλαλεί, λίγο πριν τις εννιά το βράδυ. Οι στρατιώτες που φρουρούσαν
κοίταζαν αμήχανοι. Μπροστά στο άγαλμα του Τζορντάνο Μπρούνο, στο Κάμπο ντε
Φιόρι, εκεί όπου τον έκαψαν, διαβάσαμε το ποίημα της φίλης Έλιας Κορέια, για
τους πρώτους (πορτογάλους) αγανακτισμένους, πετώντας ο ένας στον άλλο μαλακά
νερό από μια φοντάνα (μπορώ; -αυτή η φωτιά δεν πρέπει να σβήσει).
Στο μικρό καφέ του Τεάτρο Βάλλε μας
περίμενε ο Φραντσέσκο Καρμπόνε, σταθερός φωτογράφος της Πίνα Μπάους, δίπλα σε
μια φωτογραφία του από το «Καφέ Μύλλερ». Διηγείται την ιστορία αυτού του έργου,
μαζί με τη «Μήδεια», ενώ ο χορός διαβάζει την ιστορία της Άννας, που η μαμά της
δεν θα γυρίσει να την πάρει από τον παιδικό σταθμό, γιατί δεν έχει χρήματα να
τη μεγαλώσει. Οι ελληνικές και οι ιταλικές φωνές συμπλέκονται.
Στη σκηνή του θεάτρου μας υποδέχτηκε
μια προβολή από την Ιερά Οδό, στη συμβολή της με την Πειραιώς, και στο πάτωμα
σαλιγκάρια από την αρχαία οδό Κοίλης. Αυτοκίνητα περνούν στην οθόνη, καθώς ο
μεγάλος χορός της παράστασης, έλληνες και ιταλοί, παίρνουν τις θέσεις τους.
Μείναμε σχεδόν πάντοτε κάτω στην πλατεία μαζί με τον κόσμο, ο οποίος στο τέλος
ανέβηκε στη σκηνή για να πάρει ένα σαλιγκάρι. Η προβολή σε λίγο αλλάζει, τώρα
βλέπουμε το Σύνταγμα, τη Βουλή καθώς ο ήλιος του απογεύματος σιγά σιγά
αποσύρεται από πάνω της. Ξεναγούμε στις προβολές και στην ιστορία μας. Εδώ η
Ιερά Οδός, οι μύστες, το σπίτι ενός φίλου, το Κοινοβούλιο, οι διαδηλώσεις, το
δέντρο της αυτοκτονίας, ο Ηριδανός. Εδώ τραγουδήσαμε το «Μ’ αεροπλάνα και
βαπόρια», εναλλάξ με το «Μπέλλα Τσάο». Ο ένας χορός έμπαινε μέσα στον άλλο, το
ένα τραγούδι εισχωρούσε στο άλλο, ώσπου στο τέλος ανταλλάσσαμε φωνές και
στίχους. Ο κόσμος μας χειροκροτούσε, εμείς χειροκροτούσαμε τον κόσμο, σταθερά,
ώσπου αυτό μετατράπηκε σ΄ ένα ρυθμικό χτύπημα των χεριών, κοινό, που κράτησε
για ώρα.
Έφευγαν κρατώντας μαλακά το σαλιγκάρι
στο χέρι τους, προσέχοντας να μην το σπάσουν. Η εύθραυστη δημοκρατία; Μάλλον το
εύθραυστο «μαζί» (εκτός και αν, ως ένα σημείο, ταυτίζονται).
Βίντεο του δεύτερου σεμιναρίου+παράστασης μπορείς να δεις στο :
το οποίο, όπως και τις
φωτογραφίες, επιμελήθηκε η Tiziana Tomasulo
για το Teatro Valle.
